Παρακολούθησα το τελευταίο περίπου μισάωρο της εκπομπής του WEST της Τετάρτης 16-2-2011 με θέμα τα μνημεία της Καστοριάς , την κατάντια τους και προτάσεις για την διάσωσή τους . Πάνελ μεγάλο με όχι και τόσο απ΄ ότι φάνηκε αρμόδιους για το θέμα ανθρώπους , αλλά σίγουρα με την διάθεση κριτικής κατά πάντων , δικαίων και αδίκων . Σε όσα πρόλαβα και άκουσα τουλάχιστον και επειδή ορισμένα πράγματα τα γνωρίζω πολύ καλά , ενώ οι αυτόκλητοι του πάνελ "εισαγγελείς" δεν τα ξέρουν και δεν φρόντισαν να τα μάθουν πριν παρουσιαστούν , θα ήθελα με το σημερινό μου άρθρο να τους απαντήσω και να γνωστοποιήσω σε όσους με διαβάζουν ορισμένα πραγματικά γεγονότα που δεν αμφισβητούνται , αλλά από τους "ιθύνοντες" του τηλεοπτικού πάνελ είτε απεκρύβησαν είτε δεν τα γνώριζαν .
Έτσι λοιπόν από την "αρχαιολογία" (όπως γενικά την αποκαλούσαν) και ειδικότερα από την 16η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στην Καστοριά και έχει αρμοδιότητες για τους νομούς Καστοριάς και Φλώρινας σε ότι αφορά σε βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία , εκτός από το πολύ μεγάλο και ουσιαστικό έργο που μέχρι σήμερα έχει επιτελεστεί από την ημέρα λειτουργίας της και μετά , ήδη έχουν κατατεθεί στο ΕΣΠΑ 10 ολοκληρωμένες προτάσεις - μελέτες που αφορούν σε αποκαταστάσεις μνημείων της πόλης της Καστοριάς και του Άργους Ορεστικού και βρίσκονται στην διαδικασία της αξιολόγησης . Για τις τρεις πρώτες απ΄ αυτές είναι θέμα ημερών η ανακοίνωση της οριστικής ένταξής τους στο ΕΣΠΑ . Οι υπόλοιπες βρίσκονται στην Διαχειριστική Αρχή προκειμένου με την σειρά τους να πάρουν την ένταξή τους κι αυτές . Πρόκειται για ολοκληρωμένη και πλήρη αποκατάσταση των βυζαντινών ναών Αγίου Νικολάου του Τζώτζα , Αγίων Αποστόλων Ενορίας Ελεούσης και για το βορειοδυτικό τείχος της Διοκλητιανούπολης στο Αρμενοχώρι του Άργους Ορεστικού . (Προϋπολογισμός των τριών μόνο έργων 1400000 €) . Τα υπόλοιπα έργα αποκατάστασης μνημείων που κατά πάσα πιθανότητα θα ενταχθούν και αυτά στο ΕΣΠΑ Δυτικής Μακεδονίας είναι : 1. Αποκατάσταση Παναγίας ενορίας Αγίων Αναργύρων (περιοχή Ξενία) 2. Συντήρηση τοιχογραφιών Εισοδίων Θεοτόκου (Απόζαρι) 3. Συντήρηση τοιχογραφιών Αγίου Αλυπίου 4. Συντήρηση τοιχογραφιών Αγίου Γεωργίου του βουνού 5 . Συντήρηση ξυλόγλυπτων και τοιχογραφιών αρχοντικού Τσιατσιαπά 6 . Αποκατάσταση του κτιρίου των παλιών Σφαγείων στο Αργος Ορεστικό 7. Εκσυγχρονισμός και πλήρης ανακαίνιση του Βυζαντινού Μουσείου Καστοριάς (για το οποίο κάποια από τις "εισαγγελείς" του πάνελ , χαμογελούσε επικριτικά , χωρίς φυσικά να έχει φροντίσει να μάθει ότι εδώ και δυο τρία χρόνια έγιναν κάποιες φιλότιμες προσπάθειες συντήρησης και ευπρεπισμού του και έχει υπάρξει πολύ καλύτερο αποτέλεσμα και βελτιώσεις απ΄ ότι στο παρελθόν) . Προϋπολογισμός όλων αυτών των 7 έργων 2500000 € περίπου .
Τι λέτε λοιπόν είναι λίγα αυτά (4000000 € περίπου) για μια Εφορεία Αρχαιοτήτων που λειτουργεί λίγα μόνο χρόνια στην πόλη μας ? Να μην απαριθμήσουμε και πόσα έργα συντήρησης ναών , αντικατάστασης στεγών , αρμολογημάτων , ενεμάτων και γενικότερα σωστικών επεμβάσεων σε ναούς και σε μνημεία της Καστοριάς έχει πραγματοποιήσει η "κακιά" αρχαιολογία .
Στο πάνελ συμμετείχαν και εκπρόσωποι του ΤΕΕ (από Κοζάνη - σχετικοί μεν , αδιάβαστοι δε) που με γενικολογίες και χωρίς καμιά προετοιμασία για τα θέματα που θα συζητούσαν προσπαθούσαν να πάρουν θέση επ΄ αυτών .
Αναφέρθηκαν και διεκδίκησαν από τον νέο Περιφεριάρχη την ίδρυση Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων Δυτικής Μακεδονίας στην Κοζάνη λες και είναι θέμα περιφεριάρχη η ίδρυσή της . Πληροφοριακά αναφέρω ότι η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Δυτικής Μακεδονίας έχει ήδη ιδρυθεί , στα χαρτιά μόνο όμως , από το 2003 αλλά δεν λειτούργησε ποτέ λόγω έλλειψης καθαρά πολιτικής βούλησης μέχρι σήμερα . Αν πράγματι η Κοζάνη καιγόταν ιδιαίτερα για την λειτουργία της , μέχρι σήμερα θα είχε λειτουργήσει πεντακόσιες φορές . Το ζόρι όμως η Καστοριά και η Φλώρινα , που διαθέτουν πληθώρα νεώτερων μνημείων , το έχουν και όχι η Κοζάνη . Άραγε γιατί η Εφορεία νεωτέρων μνημείων θα πρέπει να λειτουργήσει στην Κοζάνη (που δεν έχουν αφήσει και πολλά νεώτερα μνημεία όρθια) και όχι στην Καστοριά ? Τέλος πάντων , ας λειτουργήσει επιτέλους και ας είναι όπου θέλει , γιατί πράγματι οι ιδιοκτήτες αρχοντικών και διατηρητέων Καστοριάς και Φλώρινας αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα . Μιά υπουργική υπογραφή απαιτείται για την λειτουργία της και ας κατευθυνθούν οι αρμόδιοι προς το υπουργικό γραφείο και όχι στο περιφερειακό .
Αναφέρθηκε επίσης από συνομιλητή του "πάνελ" ότι οι πολίτες ταλαιπωρούνται από την αρχαιολογία , αλλά μάλλον δεν θα εννοούσε την 16η ΕΒΑ . Εγώ προσωπικά δεν έχω ακούσει το παραμικρό ουσιαστικό παράπονο από κανέναν . Μόνον γενικολογίες και αβάσιμες επικρίσεις από μη γνώστες που θέλουν να το παίζουν ειδικοί .
Από άλλον αρμόδιο αναφέρθηκε ότι ακόμη δεν άνοιξε το μέτρο του ΕΣΠΑ για το αρχοντικό Μπασάρα , που προορίζεται για Μουσείο Γούνας, ενώ το μέτρο τρέχει εδώ και κάτι μήνες . Αν το πάρουν χαμπάρι όταν κλείσει θα είναι πλέον πολύ αργά .
Κλείνοντας θα ήθελα να ζητήσω από όλους όταν θέλουν να ασχολούνται με θέματα πολιτισμού και μνημείων , να ενημερώνονται πρώτα καλά για το τι ακριβώς συμβαίνει και μετά να εκτοξεύουν τα βέλη τους σε λάθος κατευθύνσεις . Δεν είναι τόσο εύκολη , όσο νομίζουν , η ενασχόληση με θέματα πολιτισμού και μνημειακού πλούτου . Είναι πολύ πιο πολύπλοκα και ευαίσθητα τα πράγματα απ΄ ότι δείχνουν και απαιτούν από όλους καλύτερη και σοβαρότερη αντιμετώπιση .
Έτσι λοιπόν από την "αρχαιολογία" (όπως γενικά την αποκαλούσαν) και ειδικότερα από την 16η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στην Καστοριά και έχει αρμοδιότητες για τους νομούς Καστοριάς και Φλώρινας σε ότι αφορά σε βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία , εκτός από το πολύ μεγάλο και ουσιαστικό έργο που μέχρι σήμερα έχει επιτελεστεί από την ημέρα λειτουργίας της και μετά , ήδη έχουν κατατεθεί στο ΕΣΠΑ 10 ολοκληρωμένες προτάσεις - μελέτες που αφορούν σε αποκαταστάσεις μνημείων της πόλης της Καστοριάς και του Άργους Ορεστικού και βρίσκονται στην διαδικασία της αξιολόγησης . Για τις τρεις πρώτες απ΄ αυτές είναι θέμα ημερών η ανακοίνωση της οριστικής ένταξής τους στο ΕΣΠΑ . Οι υπόλοιπες βρίσκονται στην Διαχειριστική Αρχή προκειμένου με την σειρά τους να πάρουν την ένταξή τους κι αυτές . Πρόκειται για ολοκληρωμένη και πλήρη αποκατάσταση των βυζαντινών ναών Αγίου Νικολάου του Τζώτζα , Αγίων Αποστόλων Ενορίας Ελεούσης και για το βορειοδυτικό τείχος της Διοκλητιανούπολης στο Αρμενοχώρι του Άργους Ορεστικού . (Προϋπολογισμός των τριών μόνο έργων 1400000 €) . Τα υπόλοιπα έργα αποκατάστασης μνημείων που κατά πάσα πιθανότητα θα ενταχθούν και αυτά στο ΕΣΠΑ Δυτικής Μακεδονίας είναι : 1. Αποκατάσταση Παναγίας ενορίας Αγίων Αναργύρων (περιοχή Ξενία) 2. Συντήρηση τοιχογραφιών Εισοδίων Θεοτόκου (Απόζαρι) 3. Συντήρηση τοιχογραφιών Αγίου Αλυπίου 4. Συντήρηση τοιχογραφιών Αγίου Γεωργίου του βουνού 5 . Συντήρηση ξυλόγλυπτων και τοιχογραφιών αρχοντικού Τσιατσιαπά 6 . Αποκατάσταση του κτιρίου των παλιών Σφαγείων στο Αργος Ορεστικό 7. Εκσυγχρονισμός και πλήρης ανακαίνιση του Βυζαντινού Μουσείου Καστοριάς (για το οποίο κάποια από τις "εισαγγελείς" του πάνελ , χαμογελούσε επικριτικά , χωρίς φυσικά να έχει φροντίσει να μάθει ότι εδώ και δυο τρία χρόνια έγιναν κάποιες φιλότιμες προσπάθειες συντήρησης και ευπρεπισμού του και έχει υπάρξει πολύ καλύτερο αποτέλεσμα και βελτιώσεις απ΄ ότι στο παρελθόν) . Προϋπολογισμός όλων αυτών των 7 έργων 2500000 € περίπου .
Τι λέτε λοιπόν είναι λίγα αυτά (4000000 € περίπου) για μια Εφορεία Αρχαιοτήτων που λειτουργεί λίγα μόνο χρόνια στην πόλη μας ? Να μην απαριθμήσουμε και πόσα έργα συντήρησης ναών , αντικατάστασης στεγών , αρμολογημάτων , ενεμάτων και γενικότερα σωστικών επεμβάσεων σε ναούς και σε μνημεία της Καστοριάς έχει πραγματοποιήσει η "κακιά" αρχαιολογία .
Στο πάνελ συμμετείχαν και εκπρόσωποι του ΤΕΕ (από Κοζάνη - σχετικοί μεν , αδιάβαστοι δε) που με γενικολογίες και χωρίς καμιά προετοιμασία για τα θέματα που θα συζητούσαν προσπαθούσαν να πάρουν θέση επ΄ αυτών .
Αναφέρθηκαν και διεκδίκησαν από τον νέο Περιφεριάρχη την ίδρυση Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων Δυτικής Μακεδονίας στην Κοζάνη λες και είναι θέμα περιφεριάρχη η ίδρυσή της . Πληροφοριακά αναφέρω ότι η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Δυτικής Μακεδονίας έχει ήδη ιδρυθεί , στα χαρτιά μόνο όμως , από το 2003 αλλά δεν λειτούργησε ποτέ λόγω έλλειψης καθαρά πολιτικής βούλησης μέχρι σήμερα . Αν πράγματι η Κοζάνη καιγόταν ιδιαίτερα για την λειτουργία της , μέχρι σήμερα θα είχε λειτουργήσει πεντακόσιες φορές . Το ζόρι όμως η Καστοριά και η Φλώρινα , που διαθέτουν πληθώρα νεώτερων μνημείων , το έχουν και όχι η Κοζάνη . Άραγε γιατί η Εφορεία νεωτέρων μνημείων θα πρέπει να λειτουργήσει στην Κοζάνη (που δεν έχουν αφήσει και πολλά νεώτερα μνημεία όρθια) και όχι στην Καστοριά ? Τέλος πάντων , ας λειτουργήσει επιτέλους και ας είναι όπου θέλει , γιατί πράγματι οι ιδιοκτήτες αρχοντικών και διατηρητέων Καστοριάς και Φλώρινας αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα . Μιά υπουργική υπογραφή απαιτείται για την λειτουργία της και ας κατευθυνθούν οι αρμόδιοι προς το υπουργικό γραφείο και όχι στο περιφερειακό .
Αναφέρθηκε επίσης από συνομιλητή του "πάνελ" ότι οι πολίτες ταλαιπωρούνται από την αρχαιολογία , αλλά μάλλον δεν θα εννοούσε την 16η ΕΒΑ . Εγώ προσωπικά δεν έχω ακούσει το παραμικρό ουσιαστικό παράπονο από κανέναν . Μόνον γενικολογίες και αβάσιμες επικρίσεις από μη γνώστες που θέλουν να το παίζουν ειδικοί .
Από άλλον αρμόδιο αναφέρθηκε ότι ακόμη δεν άνοιξε το μέτρο του ΕΣΠΑ για το αρχοντικό Μπασάρα , που προορίζεται για Μουσείο Γούνας, ενώ το μέτρο τρέχει εδώ και κάτι μήνες . Αν το πάρουν χαμπάρι όταν κλείσει θα είναι πλέον πολύ αργά .
Κλείνοντας θα ήθελα να ζητήσω από όλους όταν θέλουν να ασχολούνται με θέματα πολιτισμού και μνημείων , να ενημερώνονται πρώτα καλά για το τι ακριβώς συμβαίνει και μετά να εκτοξεύουν τα βέλη τους σε λάθος κατευθύνσεις . Δεν είναι τόσο εύκολη , όσο νομίζουν , η ενασχόληση με θέματα πολιτισμού και μνημειακού πλούτου . Είναι πολύ πιο πολύπλοκα και ευαίσθητα τα πράγματα απ΄ ότι δείχνουν και απαιτούν από όλους καλύτερη και σοβαρότερη αντιμετώπιση .
Αγαπητή KastoriaMIA,
ΑπάντησηΔιαγραφήδεν την είδα την εκπομπή, δεν μπορώ να σχολιάσω για το περιεχόμενό της, αλλά είναι η πρώτη φορά που στην Καστοριά ακούω καλά λόγια για το έργο της ΕΒΑ και αναρωτιέμαι, είστε εκεί υπάλληλος και τα ξέρετε τόσο καλά ή ποιος σας δίνει τις πληροφορίες αυτές και γιατί δεν τις δημοσιεύει για να μάθουμε και εμείς οι κοινοί θνητοί για τις δράσεις της, αφού πάρα πολλοί από μας εδώ και πολλά χρόνια έχουμε την εξής απορία: Τι κάνει τελικά αυτή η ΕΒΑ στη βυζαντινή μας καστροπολιτεία, ποιος είναι ο ρόλος της, ποιο το έργο της, ποια η θέση της στην κοινωνία της Καστοριάς;
Όπως το περιγράφεις, πρόκειται για μια διαχείριση χρηματοδοτήσεων μέσω ΕΣΠΑ που σίγουρα είναι ένα σημαντικό κομμάτι και όπως καλά λες είναι πολύπλοκα τα θέματα που αφορούν την πολιτισμική κληρονομιά. Μακάρι να γίνουν όλες αυτές οι δουλειές συντήρησης, αντικατάστασης κτλ. των μνημείων και να γίνονται συνέχεια, εδώ δεν νομίζω να διαφωνεί κανείς.
Το πιο βασικό όμως είναι ότι από τότε που έχουμε ΕΒΑ στην Καστοριά, έχουμε χάσει σαν πολίτες την επαφή με τη βυζαντινή κληρονομιά, μιας και υπάρχει σχεδόν απόλυτη αδιαφορία από την μεριά της υπηρεσίας να προσφέρει πρόσβαση στη γνώση στους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης και αρνείται συνεργασίες με δήμους και φορείς στο επίπεδο αυτό.
Η βυζαντινή κληρονομιά της Καστοριάς είναι το μεγαλύτερο πολιτισμικό και οικονομικό κεφάλαιο που έχει μείνει ανεκμετάλλευτο γιατί το κρατάει η ΕΒΑ κλειδωμένο και αναξιοποίητο και δεν επιτρέπει και σε κανέναν την πρόσβαση.
Που είναι τα διεθνή συνέδρια Βυζαντινολογίας που θα έπρεπε να είχε οργανώσει, οι ημερίδες, οι εκδηλώσεις τοπικού χαρακτήρα για τους κατοίκους της Καστοριάς, τα τουριστικά προγράμματα, τα προγράμματα για φοιτητές από το εξωτερικό, οι δημοσιεύσεις, και άλλα πόσα που δεν έχουν γίνει ποτέ; Που είναι η προβολή της Καστοριάς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο σαν βυζαντινή καστροπολιτεία;
Ξέρετε πόσος κόσμος έχει έρθει να δει την Κουμπελίδικη και την βρήκε κλειδωμένη, χωρίς να ξέρει που να απευθυνθεί για να μπορέσει να τη θαυμάσει και στο εσωτερικό της; Το μυστικό πως πρέπει να πας πρώτα στο μουσείο και να φέρεις εσύ το φύλακα να ξεκλειδώσει το ξέρουν 3 άνθρωποι σε όλη την Καστοριά, το κρατάνε καλά φυλαγμένο, γιατί άραγε;
Όσο για το μουσείο, ποιο μουσείο, κοροϊδευόμαστε; Από όλες τις εκατοντάδες κινητές εικόνες της Καστοριάς μόνο οι 12-14 αξίζει να προβληθούν, οι υπόλοιπες πού σαπίζουν, σε ποια υπόγεια είναι καταχωνιασμένες, πότε θα τις δούμε; Γιατί να μην γνωρίζει ποτέ κανείς τι γίνεται με τα βυζαντινά μας, γιατί τέτοια έλλειψη διαφάνειας στη διαχείριση των μνημείων;
Η ΕΒΑ κατάφερε με τον τρόπο διαχείρισης των βυζαντινών μνημείων να νεκρώσει το πιο σημαντικό κομμάτι της Καστοριάς, να το απομονώσει από την κοινωνία της, να το καπακώσει και να το κρατάει ερμητικά κλειστό για δικούς της αδιαφανείς σκοπούς, χωρίς καμία σοβαρή πρόθεση να το αξιοποιήσει ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ. Κάντε ένα γκάλοπ και ρωτήστε τους πολίτες, ποια είναι η γνώμη τους για το έργο της ΕΒΑ, αν σας ενδιαφέρει βέβαια.
Και για προβλήματα που υποστηρίζεις πως δεν έχει δημιουργήσει ποτέ και σε κανέναν, δεν είσαι καλά πληροφορημένη αγαπητή μου, ρώτα εκείνους που ακόμα περιμένουν την έγκριση για να χτίσουν το σπίτι τους.
Θέλουμε τα βυζαντινά να γίνουν πάλι αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας της Καστοριάς και να προβληθούν με τη λαμπρότητα που τους αξίζει. Τι να μου λεν οι αναπαλαιώσεις και οι συντηρήσεις των ναών, όταν δεν τους επισκέπτεται κανείς, δεν τους αξιοποιεί πολιτισμικά, δεν τους κάνει προσβάσιμους, όταν κλειδώνεται η γνώση και απαγορεύεται η πρόσβαση σ΄ αυτή;
Δεν είναι τσιφλίκι της ΕΒΑ η βυζαντινή κληρονομιά της Καστοριάς αλλά δυστυχώς έτσι τη διαχειρίζεται. Και επειδή οι Δήμοι και οι Νομαρχίες δεν ασχολήθηκαν ποτέ σοβαρά με το θέμα, φτάσαμε εδώ που φτάσαμε και είναι λυπηρό για μια πόλη να χάνει το καλύτερο χαρτί της.
Φιλικά
Σουλτάνα Ζορπίδου